11 września 2001, Nowy Jork – wspomnienie po latach
- Dodano:
- Kategorie: Historia
Wieże World Trade Center w Nowym Yorku pamiętam bardzo dobrze. Będąc informatykiem bywałem w centrum często. Cantor Fitzgerald znajdował się na 101 piętrze gdzie widywałem się z gromadką podobnych do mnie informatyków, otoczonych masą monitorów, książek i zgiełkiem maklerów giełdowych. Byliśmy serdecznymi przyjaciółmi od dawna pracując dla różnych firm – łączyła informatyka i zachłanność giełdowych maklerów Nowego Yorku.
Kilka miesięcy wcześniej Goldman-Sachs, gdzie pracowałem, zorganizował w centrum przedświąteczną zabawę. Byliśmy na sto dziesiątym piętrze południowej wieży Centrum. Z najwyższej antresoli budynku można było podziwiać przepiękną panoramę i bajeczny widok kolorowych świateł i skomercjalizowanego do granic miasta. Obiecałem sobie że następnego roku przyjadę tu z rodziną, żeby raz jeszcze zobaczyć tę bajkę. Jakże się myliłem wierząc że tu wrócę.
W poniedziałek, 10 września przyleciałem z Toronto do Nowego Yorku do pracy. Jak zawsze w drodze z lotniska w Newark, przeszedłem przez podziemia World Trade Center przyciągające przepychem sklepów i kapiące bogactwem, zatrzymując się w ulubionej kafejce, kupując tu bagietkę i szybką kawę. Ulubiona Murzynka znała mnie tu z imienia i witała jak zawsze miłym uśmiechem. To ostatni raz gdy ją widziałem.
Następnego dnia, we wtorek 11 września o 8:30 rano, rutynowo przejechałem „jedynką” przez stację w podziemiach wieżowców. Chwilę potem wysiadłem na południowym cyplu Manhattanu i skierowałem się do mojego biurowca. Odległy od World Trade Center o kilka bloków, był typowym produktem nowojorskiej architektury. Sześćdziesiąt kilka pięter zajętych w większości przez Goldman-Sachs. Rutynowa kawa Starbucks i o 9:00 zasiadłem przy monitorach na 38 piętrze pijąc kawę i sprawdzając skrzynkę mailową. Zaczynał się dzień.
Gdy chwilę później mój budynek zadrżał, spojrzałem tylko z niepokojem na siedzącego obok mnie kolegę z zespołu. Ravi był równie zaskoczony tą nieoczekowana wibracją. Dała się odczuć nie więcej niż krótką chwilę. Spojrzeliśmy po sobie z lekkim zdziwieniem ale wyobraźnia nawet przez chwilę nie podpowiedziała, że właśnie w tej sekundzie zginęło w nieodległym wieżowcu kilkadziesiąt osób na jednym z pięter. Z odległych od nas o kilka metrów okien po lewej stronie parkietu można było zobaczyć tę scenę, ale żaden z nas nie zarejestrował tego „Ikara”.
Za szybą sali konferencyjnej nagle gromadzi się tłum wpatrzonych w wielki ekran. Pali się World Trade Center – rzucił ktoś przechodząc w stronę rosnącego tłumu. Po lewej stronie przez szybę okna oglądamy to, co CNN prezentuje na ekranie wielkiego monitora z drugiej strony hallu. Pierwsze komentarze, zdziwienie, ciekawość. Nie czuję się odrobiny niepokoju. Chwilę potem, z nosem przyklejonym do okna na trzydziestym ósmym piętrze obserwujemy północną wieżę World Trade Center rejestrując wydobywający się przez okna czarny dym.
W mieście tego dnia jest bardzo wietrznie więc dym roznosi się szybko. Nagle – jeszcze jeden, zobaczcie, jeszcze jeden leci! Na litość boską, jeszcze jeden leci – krzyknął ktoś wskazując palcem przed siebie.
Na naszych oczach kolejny samolot zatoczył lekki łuk, by chwilę później uderzyć w południową wieżę i zniknąć. Dynamika wypadków zaczyna przerastać wszystkich. Ze swojego biura wybiega na zewnątrz Chris Doherty, mój menadżer krzycząc przeraźliwym głosem – Ludzie, wszyscy na dół, wszyscy na dół! Wynosimy się z budynku! – wykrzyczał.
Tłum przed windami gęstnieje ale większość decyduje się na schody. Wyczuwa się ogromne napięcie. Zjeżdżamy wreszcie na dól. Skwer przy 1 New York Plaza zapełnia się szybko ludźmi a dym staje się coraz dotkliwszy. W powietrzu unosi się ogromna ilość fruwającego papieru z palących się wieżowców. Da się oddychać, ale w powietrzu czuć już smród palonego plastiku i bliżej nieokreślonej „chemii”. Dokucza niepewność, narastają syreny karetek i straży miejskich.
Docieram przez ulicę do Battery Park. Niepozorny Chińczyk który sprzedaje tu kanapki, napoje i gazety zachęca zaskoczonych przechodniów by brać wszystko co można. Zaczyna się nowy rozdział w mieście. Ani w przeszłości ani nigdy potem nie widziałem w Nowym Yorku podobnej sceny. W mieście, w którym przechodnie nie nawiązują ze sobą kontaktu wzrokowego na ulicy w obawie przed agresją dzieje się coś szczególnego.
Byliśmy w stanie wyłącznie staranować uprowadzony samolot
Dwóch ludzi ze służby miejskiej zaparkowało samochód w pobliżu wieżowca przy Battery Park, gdzie wszyscy teraz stoją gorączkowo debatując. Nie rozumiem o co chodzi ale wiem już, że trzeci uprowadzony samolot rozbił się uderzając w skrzydło Pentagonu.
Powinni zestrzelić i tyle – pada stwierdzenie kogoś z tłumu. Jak to zestrzelić? – oburza się ktoś inny. Przecież tam są ludzie!. Z radia samochodu zaparkowanego obok słyszymy podniecony głos komentatorów i wiadomość, że czwarty uprowadzony samolot podąża w stronę Białego Domu. Debata co robić nie ustaje – atmosfera staje się ciężka a minuty dłużą się coraz bardziej. Jest informacja, że w powietrze poderwały się dwa F-16 w kierunku uprowadzonego samolotu.
Tłum coraz bardziej podzielony. Słyszę głosy sugerujące żeby zestrzelić uprowadzony samolot, a chwilę później wrogie im krzyki. Wszystko odbywa się w czasie rzeczywistym. Nie mam pojęcia, że na pokładzie samolotu United Airlines lot 93, ma miejsce ostatni rozdział tragedii, a Todd Beammer rozpoczyna szturm grupy pasażerów na kokpit samolotu używając zwykłego wózka, krzycząc – Jesteście gotowi? Jedziemy!
Chwilę później komentator w radiu oznajmia nienaturalnym głosem o potwierdzonej informacji – uprowadzony samolot właśnie rozbił się na polach Pensylwanii. Większość nie wierzy – na pewno zestrzelili – przeważa zgodna opinia. Nikt nie wie, że kilka minut temu poderwano do lotu dwóch pilotów: Heather Penney i Marc Sasseville wystartowali w swoich F16. Żaden z samolotów nie był uzbrojony. Penny powie, że rozkaz był prosty: Zniszczyć wszystko co leci w stronę Białego Domu. Po latach dowiadujemy się jeszcze innej prawdy – Nie byliśmy w stanie nic zestrzelić. Nasze samoloty były nieuzbrojone. Byliśmy w stanie wyłącznie staranować uprowadzony samolot.
Dym na dolnym Manhattanie staje się nie do zniesienia. Niezatrzymany wracam na trzydzieste ósme piętro mojego wieżowca. Chwila rozmowy z rodziną. W ułamku sekundy rejestruję jednak przez okno jak na moich oczach zaczyna zawalać się południowy wieżowiec World Trade Center. Przez sekundę myślę, że na dachu wieżowca ma miejsce eksplozja. Futurystyczny obrazek nie pozostawia złudzen. Do dziś widzę wystającą nad dachem wieżowca antenę, która jak spławik wędkarski zaczyna się zapadać, a wokół niej tworzy się korona dymu.
W Nowym Yorku nagle przybyło kilka tysięcy sierot
Błyskawicznie dopadam do okna by przez chwilę rejestrować scenę wyjętą z flmu science-fiction. Z 38 piętra dolny Manhattan wygląda jak labirynt ulic.To w ten labirynt zaczyna się teraz wdzierać żółto-zielony dym, kurz i śmierć ginących ludzi. Jest wietrznie – dym i kurz padającego wieżowca zaczyna szczelnie wypełniać najdrobniejsze zaułki.. Czuje się horror ludzi panicznie szukających schronienia. Widzę ich przez szybę jak małe punkty w panice rozpierzchające się na boki. Złowrogi dym podnosi się do góry zawężając powoli dramatyczny obraz. Całość trwa długie dwie minuty. Przez okno widzę już tylko złowrogi dym rozgrywającej się na moich oczach tragedii.
Jest 11:45 przed południem. Przechodzę State Street oglądając to co pozostało po World Trade Center z odległości zaledwie kilku bloków. Na chodniku widzę siedzących, opartych o przyległe budynki, nowojorskich strażaków. Raczej tylko tych co przeżyli. Widzę twarze zrujnowanych ludzi. Niektórzy płaczą. Twardzi faceci którzy nie kryją łez. Porzucili strażackie hełmy, które teraz pokrywa kilkucentymetrowa warstwa białego kurzu. W Nowym Yorku nagle przybyło kilka tysięcy sierot – słyszę z ust dwóch przechodniów zakrywających twarze koszulą.
Dostęp do dolnego Manhattanu wydaje się być całkowicie odcięty. Nie sposób oddychać. Nie wiem, że w tym momencie przez mosty tysiące ludzi opuszczają już dolny Manhattan, a przez rzekę Hudsona zaczynają przedostawać się na drugi brzeg pierwsi ludzie. Po południu i ja docieram do domu na Queens. Brudny, spocony i bez złudzeń – historia zapisała swoją kartę.
Następnego tygodnia, 18 września, po raz kolejny odlatuję z Toronto do Nowego Yorku. W pamięci pozostaje wspomnienie po ulubionej kafejce i ładnej Murzynce z szerokim uśmiechem witającej przybysza z północy. Pamiętam kamienne twarze strażakow z ulicy. Dowiaduję się, że większość informatyków których znałem z Cantor Fitzgerald zginęła w gruzach. Twarze kilku z nich wracają do dzisiaj.
Ale dowiaduję się też, że kogoś bliskiego zwolniono z pracy dzień wcześniej i żyje.
Trzy lata później wysłuchałem historii Kanadyjczyka z Montrealu, który zdecydował się zejść z 42 piętra północnej wieży. Schodził widząc pękające ściany kolosa i mijając modlących się ludzi wierzących w dobrą gwiazdę.
Gdy znalazł się na parterze w przejściu, ładna choć blada jak ściana policjantka zdążyła powiedzieć – przebiegaj na drugą stronę ale się nie oglądaj – ludzie spadają. Zdażyłem przebiec gdy wieżowiec zaczął się walić – powiedział po latach. Młoda policjantka zginęła pod gruzami kilkanaście sekund później.
Jack Malik
Konwencja niepokoju i skandal dyplomatyczny
Nie mamy drugiego państwa. Nie mamy gdzie iść.. Gdzie leżą granice zwijania tego “żywego organizmu” poza którą stracimy wpływ na jego zdolność do funkcjonowania i przetrwania? To dziś pytanie fundamentalne na które nikt nie próbuje nawet udzielić odpowiedzi.Czytaj więcej ..
Zwijanie państwa – gdzie leżą granice
Nie mamy drugiego państwa. Nie mamy gdzie iść.. Gdzie leżą granice zwijania tego “żywego organizmu” poza którą stracimy wpływ na jego zdolność do funkcjonowania i przetrwania? To dziś pytanie fundamentalne na które nikt nie próbuje nawet udzielić odpowiedzi.Czytaj więcej ..
Na Zachodzie bez zmian
Ceremonia otwarcia igrzysk przejmuje. Podobnie jak kiedyś powieść Remarqa. Przewodnim tematem obu jest wojna. Choć ta dzisiejsza, z chrześcijaństwem na Zachodzie trwa od lat i ma ukryty charakter jest coraz bardziej widoczna. Na Zachodzie bez zmian, więc i poszukiwać tam tożsamości coraz trudniej i coraz mniejsza tego potrzeba.
Szmacenie demokracji
Tydzień wydarzeń nie napawa optymizmem. Jest jasne, że jedynym lekarstwem na przywrócenie demokracji w Polsce jest ucieczka Polski z Unii Europejskiej. Nie ma bowiem ceny suwerenność państwa i zachowanie wspólnoty.Czytaj więcej ..
Bez znieczulenia i bez.. rozumu
Niedojrzały, nieprzygotowany, emocjonalny, machający palcem polityk to najgroszy z możliwych wizerunek polskiego polityka w europarlamencie. W polityce liczą się sojusze i wspólne interesy. Nikt nie chce ich robić z politykami którzy liczą na tani efekt medialny.
Czytaj więcej ..
© 2023 Copyright: Grupa Medialna Gruszka
