Wymyślił Weisera i… NZS
Odszedł Paweł Huelle (1957-2023)
- Dodano:
- Kategorie: Kraj, Wydarzenie
Realizm magiczny po polsku
Działki, cmentarz, nawet węże niejadowite to magia i cud ale na miarę polskiego miasta na ziemiach odzyskanych w dwanaście lat po wojnie, wciąż mocno zabiedzonego. W książce Pawła Huelle jest nim Gdańsk. W jej ekranizacji reżysera Wojciecha Marczewskiego – Wrocław.
Węże zaś powrócą – w swojej niezwykłej funkcji łączników świata zwierzęcego z ludzkim – u obdarzonego podobnie wielką wyobraźnią Radka Raka (“Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli”), weterynarza z zawodu, urodzonego w tym samym roku, kiedy Paweł Huelle publikował swojego “Weisera Dawidka”.
Jeszcze zanim go wydał, zapisał się w historii.
27 sierpnia 1980 r. przed bramą strajkującej Stoczni Gdańskiej noszącej wtedy imię Lenina z inicjatywy Jacka Jancelewicza, Pawła Huelle oraz Andrzeja Zarębskiego i Donalda Tuska ogłoszono apel o powołanie niezależnej ogólnopolskiej organizacji studentów. Nazwy NZS jeszcze nie uzgodniono [2].
Lewitacja w starej cegielni
W kolejnych latach Huelle redagował “Głos Wolny”, który w hali Olivia przeglądali uczestnicy I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ “Solidarność” jesienią 1981. Pisał dla drugiego obiegu, uczył przyszłych lekarzy filozofii na gdańskiej Akademii Medycznej. Pozostanie jednak autorem “Weisera”. Scena w starej cegielni zapada w pamięć i też nie chodzi w niej o bohaterstwo ani ofiarę jak w znanym opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza.
“Elka rozwinęła zawiniątko. W migotliwym blasku świec ujrzałem w jej dłoniach dziwny instrument muzyczny. Przypominało to połączone ze sobą piszczałki nierównej długości. Przytknęła je do ust, czekając znaku od Weisera. Wreszcie, gdy uniósł głowę, usłyszeliśmy pierwsze dźwięki – powolną i pełną tęsknoty melodię – dziwnie od nas daleką – zupełnie jakby grał ktoś na szczycie góry (..) Z początku wziąłem to za przywidzenie, ale stopy Weisera coraz wyraźniej unosiły się nad podłogą. (..)
– Chryste! – usłyszałem szept Szymka. – Chryste, co on robi?
Weiser lewitował nad brudną podłogą (..)
Dwadzieścia trzy lata później to samo pytanie zadawałem Szymkowi, kiedy siedzieliśmy naprzeciw siebie w jego słonecznym mieszkaniu (..). Pod oknami domu przeciągał pochód. Na transparentach widniały nowe hasła albo prawie zupełnie nowe. “Żądamy rejestracji” – przeczytałem na jednym z nich. “Prasa kłamie” (..)” [3]
Przez całe życie umiejętnie unikał banału. A także pewnej publicystycznej umowności. Ludzie okazują się sobą a nie takimi, jakimi powinni nam się wydać. Gdański stoczniowiec z jego opowiadania różni się zasadniczo od pomnikowej postaci Janka Wiśniewskiego. Jeździ na motorze, zaleca się do pochodzącej z lepszej sfery dziewczyny. Domyślamy się jakoś od razu, że źle skończy. Przypomina trochę robotniczych bohaterów angielskiego pisarza Alana Sillitoe.
Na użytek naszej wyobraźni stworzył Paweł Huelle niezwykły, pełen zagadek świat. Ale też znakomicie i w moralnym sensie bezbłędnie odnajdował się zawsze w tym realnym. Wiele mu zawdzięczamy.
[1] Paweł Huelle. Weiser Dawidek. Puls, Londyn 1992, s. 168
[2] Niezależne Zrzeszenie Studentów [w:] Encyklopedia Solidarności encysol.pl
[3] Paweł Huelle. Weiser Dawidek, op. cit, s. 97 i 99
Zdjęcie główne: Wideo spotkanie z Pawłem Huelle – “Kiedyś chciałem być malarzem” – Biblioteka Gdańsk
Łukasz Perzyna
Śmigłowce, papierowy tygrys i szczerzenie zębów
Władza, raczej bezradna wobec codziennych prostych spraw obywateli, zapewnia wobec narastającego zagrożenia, że jesteśmy silni, zwarci, gotowi. Co ciekawe, tromtadracja ta łączy zwalczających się nawzajem premiera Donalda Tuska i prezydenta Andrzeja Dudę. Wzbudza obawy, wynikające nie tylko ze smutnych analogii historycznych.Czytaj więcej ..
Panika aż Trzaska
Postrzeganie Trzaskowskiego przez resztę kraju przez pryzmat awarii Czajki czy potiomkinowskich inwestycji w Warszawie wydaje się czymś naturalnym, bo zabrakło przez siedem lat rządów tego prezydenta w stolicy projektów naprawdę wizjonerskich i potrzebnych mieszkańcom, a nie tylko atrakcyjnych jak kładka dla turystów wpadających do Warszawy na jeden weekend.Czytaj
Kruche sojusze i linia Wisły
Wstrzymanie przez Donalda Trumpa pomocy dla Ukrainy dało się przewidzieć. Polska płaci dziś krańcowym niepokojem za zaniechania kolejnych ekip nią rządzących. Zarówno naiwny proamerykanizm Prawa i Sprawiedliwości jak opcja niemiecka Koalicji Obywatelskiej nie okazują się przydatne do odnowienia systemu bezpieczeństwa.Czytaj więcej ..
Żegnamy Wojciecha Gawkowskiego (1966-2025)
Miał niepowtarzalny styl zarówno w sądowej sali, gdy występował w adwokackiej todze, reprezentując m.in. Tomasza Sakiewicza na długo przed obecną dekadą, ale też w polityce, w której kariery sam wprawdzie nie zrobił, ale jako szef młodzieży w KPN utorował drogę mnóstwu znakomitych inicjatyw. Czytaj więcej ..
Trzecia siła nie ma szczęścia
To ich wynik w wyborach temu przesądził o tym, kto sprawuje władzę w Polsce. Ale w następnym Sejmie może ich zabraknąć. Podobnie jak w drugiej turze wyborów prezydenckich Szymona Hołowni był rewelacją. Do niedawna najbardziej obiecujący polityk w Polsce ciągnie na dno własną formację.Czytaj więcej ..
© 2023 Copyright: Grupa Medialna Gruszka
