Gdy rakiety spadają coraz bliżej

Lwów, na który spadają teraz rakiety, nie jest dla Polaków zwykłym miastem za granicą. Jeszcze niedawno jeździło się tam na wycieczkę: jedni z nas na handel, drudzy w celach nostalgicznych, bo wiele polskich rodzin wywodzi się właśnie stamtąd. Całkiem jak z Krakowa, Warszawy czy Kielc.

To jest również nasza wojna, co nie znaczy, że nam spowszedniała. Wręcz przeciwnie, Polacy – a naszą granicę przekroczyło od lutego br. prawie 7 mln uchodźców (6,9 mln według danych Straży Granicznej z 10 października) – wykazali jak żaden inny wplątany w obecną złowrogą sytuację naród, że los sąsiadów nie stał się im obojętny. 

W Śródmieściu Warszawy, w zwykłych miejscach, prowadzimy lub słyszymy rozmowy, z jakimi jeszcze rok temu miało się do czynienia tylko w filmach. 

Na skwerze przy wyprowadzaniu psa dowiadujemy się od starszego pana z Ukrainy, że o siedemnastej we Lwowie zamykają gaz ze względu na pewność już, a nie tylko potencjalną groźbę przewidywanego rosyjskiego ataku. W przekazach stacji telewizyjnych jeszcze tego nie ma, ale wiadomość potwierdzi się w parę godzin później. W dobie smartfonów i wszechobecności netu kontakt bezpośredni daje szybsze informacje, niż zbiorą akredytowani w dotkniętych wojną miastach oficjalni korespondenci.

W Żabce ekspedientka ze Wschodu rozmawia z klientem po rosyjsku, żadne z nich, jak wynika z treści dialogu nie jest z Rosji. A zdania, które wymieniają mogą przypomnieć doskonały film pokoleniowego rówieśnika naszego Andrzeja Wajdy – Michaiła Kałatozowa “Lecą żurawie” z Tatianą Samojłową w roli Biełki, nakręcony w latach odwilży za rządów Nikity S. Chruszczowa i

nagrodzony w Cannes Złotą Palmą w 1957 r, gdy wolny świat przekonał się za sprawą doskonałego reżysera gruzińskiego pochodzenia, że radzieccy żołnierze w II wojnie nie zawsze szli do ataku z nazwiskiem Stalina na ustach, częściej ginęli bez sensu, pozostawiając po sobie pustkę i rozpacz. Niezwykłą scenę z dziewczyną Biełką, płaczącą 9 maja 1945 r. w czasie moskiewskiej parady zwycięstwa, bo na niej właśnie dowiedziała się o śmierci ukochanego od jego towarzysza broni, zapamiętali nie tylko kinomani. Do tamtych klimatów wracamy.

– Idziesz do wojska? – pyta ekspedientka w Żabce po rosyjsku swojego dwudziestoletniego klienta.

– U nas na Białorusi jest inaczej – odpowiada tamten. – Jedni walczą po waszej stronie, inni po stronie Putina. Ale ja tam nie wrócę. Zapada kłopotliwe milczenie, zapewne Ukrainka była przekonana, że rozmówca jest jej rodakiem. Mają różne problemy, ale ich przyczyna pozostaje jedna i ta sama. Okazuje się nią wojna Władimira Putina.     

– Jedzą jak zwierzątka – mówi o ukraińskich dzieciakach sąsiadka z bloku, starsza pani, przezywana tu “hrabianką”. Dystans ten i arystokratyczna poza (nosi nazwisko obecne w herbarzach i wśród biogramów zasłużonych w encyklopediach) nie przeszkodziły jednak tej samotnej osobie otworzyć i serce i mieszkanie dla dwójki dzieci i ich matki, przybyłych z okolic Lwowa właśnie, gdy zaczęła się wojna.  

Inni dla odmiany zachwycają się ukraińskimi dziećmi. Zauważają, że pomimo przeżyć, sprawiają wrażenie lepiej wychowanych niż polskie. Socjologowie wcale tego nie oprotestowują: na Ukrainie więcej czasu poświęcało się rodzinie, zachował się bardziej tradycyjny jej model, stąd wspomniany jej efekt.