Zelenski w Kongresie USA

Powierzchowna i na żywo prowadzona analiza pobytu prezydenta Ukrainy Zelenskiego w Waszyngtonie nie pozostawia złudzeń: Zelenski już odniósł sukces dla swojego kraju bo jak inaczej nazwać gigantyczną w liczbach pomoc amerykańską Ukrainie – 1.85 mld dolarów dodatkowej pomocy USA dla walczącej Ukrainy podnosi całościową sumę do 20 mld dolarów.

Komentator Sky News w Białym Domu powiedział z uznaniem, że Zelenski z pewnością dostał to po co przyjechał. Trudno o bardziej wymowny komentarz w komunikacji strategicznej w której Ukraińcy są dziś mistrzami. Amerykanie podobnie jak Zelenski zadbali o to by jego wygląd, powierzchowność i zachowanie w towarzystwie amerykańskich polityków było wyrazem zarówno stanu rzeczy czyli prowadzonej wojny jak i demonstracji cech lidera i jego niekwestionowanej haryzmy. Witalność Zelenskiego we frontowym mundurku w Białym Domu jest niezwykle wymowna.

Pomoc dla Ukrainy

37.8 mld $ pomocy dla ukrainy obiecane przez Amerykanów jeszcze w październiku br. podniesione do 45 mld. przed zamknięciem amerykańskiego budżetu to wymowny znak, że sytuacja Ukrainy wygląda dobrze a wizyta Zelenskiego pomogła w wymiarze zarówno PR jak i konkretnej pomocy dla Ukrainy. Konsolidacja poparcia dla Ukrainy jest oczywista: 65% amerykanów popiera pomoc zarówno humanitarną jak i wojskową choć prawdą jest, że partia republikańska ma mniej zwolenników tej pomocy niż środowiska partii demokratycznej.

Na pewno owoce wizyty Zelenskiego będą znaczące w wymiarze konkretnej pomocy ale także rozwoju działań wojennych. Deklaracje amerykańskiej pomocy wojskowej wskazują, że zwycięstwo Ukrainy w tej wojnie może stać się nawet celem strategicznym Stanów Zjednoczonych i przewróceniem dotychczasowej, 70. letniej już koncepcji równowagi geostrategicznej na kontynencie.

Konferencja Prasowa

Na wspólnej konferencji prasowej z udziałem Zelenskiego i Bidena padło kilka zabawnych słów z ust samego prezydenta Bidena. Ale ton wypowiedzi Bidena wskazuje, że jego niemal 50. letni dorobek polityczny i doświadczenie nie uszczuplił ani wiek ani powolna powierzchowność. Biden odniósł się do ataków na cele cywilne na Ukrainie komentując, że Putin już przegrał bo nie ma możliwości okupacji Ukrainy: “Oceniam lidera jak i co do mnie mówi, ten facet w oczach ma wypisana swoją duszę i jest gotów oddać życie za swój kraj” – powiedział o Zelenskim i w jego obecności prezydent USA. To emocjonalna nieco ale wielce symptomatyczna wypowiedź. Amerykanie są wyczuleni na symbole ale nade wszystko obdarzają szacunkiem prawdziwych liderów. A takim bez wątpienia jest Zelenski. Co ciekawe, jest jednym z zaledwie pięciu polityków którzy w historii kongresu wystąpili w nim dwukrotnie. “Dlatego zrobimy wszystko żeby Ukraina wygrała” – dodał na zakończenie konferencji Joseph Biden. Oświadczenie tego typu pochodzące z ust prezydenta USA to jednoznaczna deklaracja poparcia USA dla Ukrainy.

Wystapienie Zelenskiego

Owacyjne i wielokrotnie przerywane oklaskami wystąpienie Zelenskiego to potężna wiadomość dla pozostałych krajów członków NATO. W szczególności Niemiec i Francji. Zelenski bardzo liczył na niemiecką pomoc wojskową ale pomoc Niemiec w postaci trzech wyrzutnie Mars 3, trzech tysięcy zestawów pancerfaust, zestawu systemu obrony powietrznej Iris nie licząc pięciu tysięcy hełmów to żałosne przypomnienie jakie w rzeczywistości są priorytety Niemice w kwestii wojny na Ukrainie. Gdy ta poprosiła o czołgi Niemcy zaproponowali je w przyszłym roku. Tymczasem 1.8 mld dolarów pomocy ze strony Polski, 2.2 mld dolarów pomocy brytyjskiej i prawie 20 mld. dolarów pomocy wojskowej i humanitarnej ze strony USA pokazuje kto rzeczywiście pomaga Ukrainie.

Prezydent Biden potwierdził, że dostarczenie innej niż dotychczas broni mogłoby złamać jedność NATO. Na przykład zamknięcie nieba czy dostarczenie Ukrainie F-16 wydaje się dzisiaj rozwiązaniem problematycznym i przekroczeniem “czerwonej linii”. Ale z punktu widzenia Rosji, Niemiec czy Francji wszystko jest dziś przekroczeniem czerwonej linii. Niemcy i Francuzi chcą budować nadal terminale LNG dla Rosji po to, by kontynuować wydobycie metali nieżelaznych w tym kraju na potrzeby własnego przemysłu. W rozumieniu tych dwóch krajów czerwoną linia jest po prostu osłabienie Rosji. Patrioty dla Ukrainy są jednocześnie dla tych krajów zagrożeniem ich własnych interesów ekonomicznych. I tak też należy rozumieć obawy Amerykanów o “złamanie jedności NATO“.

Znaczenie Wizyty

Trudno przecenić znaczenia wystąpienia Zelenskiego przed połączonymi izbami kongresu Stanów Zjednoczonych, senatorami i przedstawicielami Izby Reprezentantów. Nancy Pelosi, przewodnicząca Izby Reprezentantów porównała wizytę Zelenskiego w USA do wizyty Winstona Churchila w grudniu 1941, apelującego wtedy do amerykańskiego świata polityków o włączenie się do wojny w Europie w obronie demokracji i przeciwstawieniu się tyranii faszyzmu. Nie zabrakło akcentów personalnej refleksji – ojciec Pelosi był wtedy senatorem i bezpośrednim odbiorą słów Churchila w amerykańskim kongresie. Porównanie tych wizyt przez Pelosi w obecności samego Zelenskiego to bardzo wymowny akt wsparcia.

Być może sytuacja armii rosyjskiej na Ukrainie nie wydaje się jeszce dramatyczna ale przekazanie Patriotów Ukrainie jest początkiem nowego rozdziału wojny. Wizyta Zelenskiego ma charakter podobnie przełomowy jak wizyta Kaczyńskiego i Morawieckiego w Kijowie po wybuchu wojny. Porównanie tych wizyt to nie czysta symbolika, to otwarcie nowego rozdziału.

Wizerunkowo sytuacja Rosji jest z pewnością katastrofalna, szczególnie w kontekście atakowania obiektów cywilnych a nie wojskowych na Ukrainie. Nie ma wątpliwości, że ten sposób prowadzenia wojny nie daje żadnych wojskowych postępów na frontach, demontuje zaś wizerunek Rosji jako cywilizowanego kraju a to odbiera amunicję zarówno kanclerzowi Sholzowi jak i prezydentowi Macron. Ci ostatni będą mieli coraz trudniejsze zadanie w przekonywaniu świata o legitymizacji ich rozmów telefonicznych z potencjalnym partnerem Putinem. Sam Macron ośmieszył się sugerując konieczność stworzenia bliżej nieokreślonych gwarancji bezpieczeństwa dla Rosji. Na drodze tych gwarancji stoi dziś pierwsza, z pewnością nie ostatnią bateria amerykańskich Patriotów.

Zadanie które miał Zelenski przed kongresem USA było monumentalne. Pierwsze to podtrzymanie wsparcia militarnego i to konsolidacja całego świata Zachodu a także krajów spoza tej grupy celem wymuszenia na Rosji rozmów pokojowych, drugie, nie mniej ważne to przygotowywanie gruntu pod zadośćuczynienie materialne za zniszczenia i zbrodnie Rosjan na Ukrainie. Choć wystąpienie Zelenskiego w kongresie USA miało oczywisty charakter PR-owy, to właśnie podtrzymanie zainteresowania świata wojna na Ukrainie było priorytetem prezydenta Ukrainy.

Symbolika tej wizyty polega przede wszystkim na pokazywaniu siły i determinacji w obronie integralności terytorialnej własnego kraju. Amerykanie lubią takie charaktery jak Zelenski i są na nie bardzo uczuleni, potrafią docenić wysiłek lidera, uwielbiają symbolikę wyborów a także deklarację przynależności do systemu wartości który jest im bliski. Mieszkałem w wielu stanach przez kilka lat i wiem, że wywieszanie narodowej flagi przed domem to nie tylko kwestia symboliki, to przywiązanie do wartości. Zelenski i jego zespół doskonale wpasował się w te oczekiwania a Ukraina staje się punktem odniesienia w symbolizowaniu walki o suwerenność kraju.

Podsumowanie

Na wizytę Zelenskiego w Stanach Zjednoczonych składa się wszystko: bardzo dobrze przygotowane przemówienie, podziękowanie za pobyt na Ukrainie dla Nancy Pelosi, bezpośrednie i prostolinijne podziękowanie kongresmenom za ich decyzję, akcenty typowo amerykańskie czy parafraza Roosevelta z okresu II wojny światowej, wspomnienie o trudnościach Ukraińców w atmosferę świat a nawet wygląd – prosty, w zielonym mundurku wygląd człowieka który prowadzi wojnę z Rosją. Wszystkie te elementy miały ogromne znaczenie.

Przerywane wielokrotnie oklaskami i owacją na stojąco przemówienie Zelenskiego warto było zobaczyć na żywo, w środku nocy, by docenić wysiłek prezydenta i jego narodu. Jedno jest pewne: Jeśli Kreml liczył na zmęczenie świata wojną na Ukrainie to z pewnością się pomylił. Zapłaci za to cenę, wysoką cenę.