Logika czy mistyfikacja

Nadzieje Trumpa na przełom w rozmowach z Putinem z polskiej perspektywy są jak najbardziej żałosne. Trump, podobnie jak Zachód w latach 80. nie rozumie Rosji i logiki politycznej uprawianej przez ten kraj. Logiki, w której kluczową rolę odgrywa szantaż i mistyfikacja. Summit na Alasce jest tego najlepszym przykładem. W Polsce, wiedza na temat “kłamstwa sowieckiego” by użyć sformułowania prof. Andrzeja Nowaka z UJ jest równie powszechna co głęboko zakorzeniona.

Trudno uwierzyć by Trump nie rozumiał, że Putin nie śpieszy się z zakończeniem wojny. Gdyby to zrobił, naraziłby na niebezpieczeństwo swój reżim, ponieważ odejście od gospodarki wojennej wiązałoby się z ryzykiem niebezpiecznych konfliktów społeczno-politycznych – kołem zamachowym Rosji są surowce ale dziś także przemysł zbrojeniowy. Trudno też uwierzyć by Trump nie wiedział, że Rosja skutecznie i konsekwentnie odbudowuje swój arsenał militarny i choć z Ukrainą poradzić sobie nie potrafi, to już dziś produkuje więcej amunicji na świecie niż wszystkie połączone kraju Sojuszu Północno-Atlantyckiego. Jadąc na Alaskę Trump poszukuje kompromisu z liderem państwa który konsekwentnie realizuje politykę odbudowy imperium z tradycyjną już strefą wpływów w Europie Środkowej, na Bałkanach czy na Kaukazie. Tego prezydent Stanów Zjednoczonych nie może nie wiedzieć.

Uzasadnionym wydaje sie stwierdzenie, ze spotkanie prezydentow na Alasce ma wiecej znamion mistyfikacji niz politycznej logiki. Trump niewiele stracił zapraszając Putina na Alaske. Politycznym adwersarzom odebrał w przyszłości argument, że nie dotrzymał obietnic wyborczych. Ale w sferze wizerunkowej to Putin jest beneficjentem spotkania. Nie ma zreszta jednoznacznej jego oceny. Wiemy, że Putin miał zażądac od Ukrainy przekazania Rosji Donbasu, wycofania wojsk z dwóch ukraińskich okręgów, wiemy że zażądał by język rosyjski był urzędowym pierwszym językiem na Ukrainie, wiemy że zażądał gwarancji bezpieczeństwa dla rosyjskiego kościoła prawosławnego na jej terytorium, wiemy wreszcie, że za odstąpienie Donbasu obiecał powstrzymanie działań wojennych Rosji na dwóch frontach. W zamian za ustępstwa Ukrainy, Putin zgodził się na obecność sił pokojowych na Ukrainie ale spoza NATO. Powyższe wystarczy by uciąć spekulacje: Putin nie pojechał na Alaske rozmawiać a pokojowej nagrody Nobla dla Trumpa nie będzie.

Być może ważniejsze od tego to co wydarzyło się na Alasce w ub. piątek jest to, co nie zdarzyło się podczas spotkania na szczycie. Światło w tunelu dla Ukrainy nadal się tli a przyszłość państwa, choć jest przedmiotem wojny wciąż pozostaje otwarta. W przedziec spotkania mówiono, że rozmowy potrwają sześć do siedmiu godzin. Fakt, że spotkanie skończyło się po trzech oznacza, że strony miały sobie niewiele do zaoferowania. Paradoksalnie, to nadzieja dla Ukrainy którą Zachód patronizuje trzeci już rok zaniedbując własną pracę domową – jego przebudzenie będzie bolesne bo czas otrzeźwienia Zachodu w kwestii zarówno Rosji jak i Ukrainy zbliża się milowymi krokami.

Spotkanie na Alasce jest spektaklem dotyczącym nie tylko wojny na Ukrainie. Także elementem nowo kształtującego się kontekstu geopolitycznego jak i nowej architektury bezpieczeństwa międzynarodowego i nowego ładu globalnego. Wykuwa się nowy koncert mocarstw i nowe zasady ładu światowego. Rosja pozostaje tu wciąż graczem a fakt, że oprócz uprzejmości prezydenci Federacji Rosyjskiej i Stanów Zjednoczonych mieli sobie niewiele do powiedzenia źle wróży nie tylko Ukrainie, także Unii Europejskiej i Polsce.