Z czym na mundial

Jednak teraz w piłkę w polskiej reprezentacji potrafią też grać inni. Piotr Zieliński nie tylko strzelił przepiękną bramkę Szwedom, ale pozostaje gwiazdą włoskiego Napoli, które niedawno awansowało do fazy pucharowej Ligi Mistrzów. Wysoką klasę reprezentują Kamil Glik i Grzegorz Krychowiak. Są też młodzi, jak w czasach Górskiego Władysław Żmuda, za Gmocha Boniek i Adam Nawałka czy u Piechniczka Andrzej Buncol i Waldemar Matysik: tym razem to Sebastian Szymański i Jakub Kamiński pozostają zawodnikami, co do których żywić można nadzieję, że katarski mundial nie będzie ostatnim w ich karierze.

Polacy zawsze umieli grać w piłkę i nigdy nie był to dla nas tylko i wyłącznie sport. Gdy w czasie okupacji Niemcy zabronili uprawiania gier zespołowych, rozgrywanie w konspiracji futbolowych meczów stało się taką samą formą ruchu oporu, jak drukowanie i kolportaż podziemnych gazetek.

Kiedy w 1957 r. reprezentacja Polski grała w Chorzowie ze Związkiem Radzieckim, towarzyszyły temu prawdziwe demonstracje patriotyczne na trybunach. Strzelec dwóch bramek Gerard Cieślik został wtedy bohaterem narodowym. Nieważne, że po dodatkowym meczu barażowym na finały mistrzostw świata do Szwecji w rok później pojechali jednak gracze z ZSRR. Zwycięstwo na chorzowskim stutysięczniku umocniło narodową dumę po przemianach październikowych. 

W ćwierć wieku później w Hiszpanii stawka była jeszcze wyższa, tym bardziej, że w meczu ze Związkiem Radzieckim Polakom do awansu do najlepszej czwórki turnieju wystarczył remis, skoro wcześniej po trzech bramkach Bońka pokonaliśmy wysoko Belgię. W kraju trwał stan wojenny. Na trybunach zakwitły transparenty Solidarności, w kraju zdelegalizowanej. Dzięki transmisji telewizyjnej zobaczyły je Polska i cały świat. Nieważne, że przedtem nikt nie chciał z nami grać towarzysko: kraje zachodnie, bo bojkotowały juntę gen. Wojciecha Jaruzelskiego ani socjalistyczne, obawiające się przejawów sympatii wśród widzów dla solidarnościowej opozycji. Na boisku bramek nie strzelono, więc po zwycięskim remisie znaleźliśmy się kosztem ZSRR w półfinale. Wróciliśmy w tym 1982 r. z turnieju z trzecim miejscem, pokonując Francję. Po powrocie ofiarowane przez kibiców kwiaty selekcjoner Antoni Piechniczek i jego żona Zyta zanieśli na warszawski plac Zwycięstwa, gdzie mieszkańcy od grudnia układali kwietne krzyże ku czci poległych w Kopalni Wujek górników, regularnie sprzątane przez władzę i zawsze pieczołowicie przez ludzi odtwarzane.    

Najcieplej witano autora sukcesu na rodzinnym Śląsku. W biografii autorstwa Beaty Żurek i Pawła Czado, której tytuł (“Piechniczek. Tego nie wie nikt”) pochodzi od słów modnej wtedy piosenki śpiewanej przez Bohdana Łazukę na cześć selekcjonera, czytamy, jak bohater wspomina: “(..) W drodze do Chorzowa zatrzymaliśmy się na chwilę w hotelu Patria w Częstochowie. Chcieliśmy zobaczyć w telewizji relację z naszego powrotu do kraju. Oblegli nas goście, wszyscy chcieli autografy.  Tomasz Piechniczek: – Kiedy późnym wieczorem dojeżdżaliśmy do ul. Wrocławskiej w Chorzowie, byłem przekonany, że coś się stało. Wypadek albo pożar. Wszędzie pełno ludzi. A to mieszkańcy od kilku godzin czekali na przyjazd taty. Przed domem sąsiedzi ustawili bramę powitalną, było “Sto lat”. Tato wyszedł do okna niczym Papież w Krakowie i zaczął ludziom dziękować za takie przyjęcie” [1].  

W futbolu nie chodziło wtedy o samą grę, ani nawet o pieniądze, imponujące dla zwykłego obywatela, ale całkiem nieporównywalne z dzisiejszymi, jak premie za poprzednie trzecie miejsce piłkarzy w finałach mistrzostw świata z 1974 r. Opisuje to w książce o Grzegorzu Lacie Marek Bobakowski: “Piłkarze za największy sukces w historii polskiej piłki nożnej otrzymali po około trzy tysiące dolarów nagrody. Pieniądze ogromne, można było za nie w Polsce sporo kupić. Lato wydał je na dokończenie budowy wymarzonego domu. Jego koledzy w różny sposób wykorzystywali premię: jedni kupili nowe samochody, drudzy działki wypoczynkowe, jeszcze inni odłożyli do “skarpety”. Tomaszewski na przykład sprezentował żonie kożuch w komisie. Po pewnym czasie zawodnicy dowiedzieli się, że Polski Związek Piłki Nożnej otrzymał za trzecie miejsce na mundialu aż dwa miliony dolarów. Z tej puli na premie dla reprezentacji (czyli dla piłkarzy, trenerów, lekarzy) poszło zaledwie 80-100 tysięcy “zielonych”, czyli pięć procent całej kwoty” [2]. Nie są to rzeczywiście sumy porównywalne z obecnymi honorariami Lewandowskiego i jego kolegów w renomowanych klubach. Jednak piłkarze pozostawali wtedy bohaterami narodowymi. Na co drużyna Michniewicza musi sobie dopiero w trakcie turnieju w Katarze zasłużyć. 

Tam nikogo nie obchodzą dawne kontakty trenera reprezentacji, wypominane mu przez media, ze skazanym za ustawianie spotkań Ryszardem Forbrichem o pseudonimie Fryzjer: łatwo je zresztą wytłumaczyć faktem, że Michniewicz pracował z nim w jednym klubie, Amice Wronki. Nikogo też poza przedstawicielami krajowej żurnalistyki sportowej nie będzie w Katarze angażować spór o polską myśl szkoleniową. Zwłaszcza, że pokonując faworyzowaną Szwecję, Michniewicz pokazał, że ta myśl wygrywa.

W grupie w Katarze zagramy kolejno z Meksykiem, Arabią Saudyjską i Argentyną. Przeciwnikami egzotycznymi i atrakcyjnymi, piłkarzami wysoko opłacanymi. Takimi, którym bardziej niż nam sprzyja bliskowschodni klimat. Z nimi nie wstyd wprawdzie przegrać, jak w poprzednich finałach z Senegalem, a jeszcze wcześniejszych z Ekwadorem. Ale wygrać to splendor jeszcze większy.  

Jak mawiał niezapomniany Kazimierz Górski, piłka jest okrągła, a bramki są dwie.   

[1] Paweł Czado, Beata Żurek. Piechniczek. Tego nie wie nikt. Agora, Warszawa 2015, s. 52

[2] Marek Bobakowski. Grzegorz Lato. Wyd. Aha! Łódź 2015, s. 71